Kiedy za oknem robi się chłodniej, a zbliżająca się zima zaczyna coraz wyraźniej o sobie przypominać, wielu kierowców decyduje się na zmianę opon z letnich na zimowe. I chociaż polskie prawo nie narzuca obowiązku jazdy zimą na oponach zimowych, to zdrowy rozsądek zdecydowanie podpowiada, że odpowiednie ogumienie ma bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Zanim zdecydujesz się na jazdę zimą na letnich oponach, warto dowiedzieć się, czym to grozi.
Jazda zimą na letnich oponach – co mówią przepisy?
Na początku przyjrzyjmy się przepisom. W Polsce nie ma regulacji prawnych zakazujących jazdy w zimę na letnich oponach. Oznacza to, że z punktu widzenia prawa poruszanie się po większości dróg w okresie zimowym nie wymaga specjalnego przygotowania kół. Wyjątkiem są odcinki dróg oznaczone znakiem C-18, który nakazuje stosowanie łańcuchów przeciwpoślizgowych, ale jedynie w sytuacji, gdy droga pokryta jest śniegiem lub lodem. Znak ten można spotkać na drogach górskich, ale nie tylko – niekiedy umieszczany jest na fragmentach wymagających stromego podjazdu lub zjazdu. Jazda na oponach na stałe zaopatrzonych w zewnętrzne elementy antypoślizgowe jest zakazana.
Czy zatem możliwa jest sytuacja, że jazda na letnich oponach w zimie skończy się mandatem? Zgodnie z § 11 p. 7 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, pojazd nie może być wyposażony w opony, których wskaźniki wskazują na graniczne zużycie bieżnika lub gdy głębokość bieżnika jest mniejsza niż 1,6 mm, a także, gdy na oponach są widoczne pęknięcia. Regulacja ta dotyczy zarówno opon letnich, jak i zimowych. Zatem, chociaż sama jazda zimą na letnich oponach nie grozi mandatem, to poruszanie się na zużytych oponach już tak.
Warto pamiętać, że chociaż przepisy określają minimalną głębokość bieżnika jako 1,6 mm, to eksperci zalecają wymianę opon już w momencie, kiedy głębokość spadnie poniżej 3-4 mm.
Jaka jest różnica między oponami zimowymi i letnimi?
By lepiej zrozumieć, czym grozi jazda w zimę na letnich oponach, należy uwzględnić różnice między jednym i drugim rodzajem ogumienia. Opony letnie wykonane są z innej mieszanki niż zimowe, co przekłada się na odmienne właściwości. Mieszanka, z której wykonane są opony letnie jest bardziej twarda, co zapobiega odkształceniom podczas upałów. Niskie temperatury natomiast powodują, że opony letnie stają się zbyt twarde, tracąc elastyczność. Z tego względu zaleca się wymianę, gdy temperatura spada poniżej 7 stopni. Bardziej miękka mieszanka, z której wykonane są opony zimowe pozwala na zachowanie ich właściwości nawet przy niskich temperaturach.
Inna różnica tkwi w układzie bieżnika. W oponach letnich jest on przystosowany do odprowadzania wody podczas deszczu, w zimowych z kolei konstrukcja bieżnika ma zasadniczo ułatwiać poruszanie się po śniegu i zwiększyć szanse utrzymania się na lodzie.
Czy zimą można jeździć na letnich oponach?
Odpowiedź na pytanie, czy zimą można jeździć na letnich oponach, nasuwa się sama – można, biorąc pod uwagę przepisy, jednak nie powinno się tego robić ze względu na bezpieczeństwo jazdy. Niskie temperatury powodują, że opony letnie stają się zbyt twarde i tracą przyczepność, co przekłada się na wydłużenie drogi hamowania, problemy przy ruszaniu nie tylko pod górkę, ale też na płaskiej, śliskiej nawierzchni czy trudności z panowaniem nad autem na zakrętach i na prostej drodze. Gorsza przyczepność i wydłużenie drogi hamowania zwiększają ryzyko spowodowania kolizji czy wypadku i znacznie ograniczają bezpieczeństwo jazdy. Dlatego jazda zimą na letnich oponach, chociaż nie jest zabroniona, niesie za sobą spore zagrożenie.
Alternatywą dla osób szukających oszczędności i chcących uniknąć konieczności zmiany opon co sezon, jest zaopatrzenie auta w opony całoroczne, które chociaż różnią się od „zimowek”, to są bezpieczniejszym rozwiązaniem, niż opony letnie w zimie.
Czy latem można jeździć na oponach zimowych?
Opony zimowe dedykowane są do jazdy w niskich temperaturach, ale nie ma prawnego obowiązku wymiany ich na letnie po sezonie zimowym. Teoretycznie jazda na oponach zimowych latem jest dopuszczalna, jednak eksperci zdecydowanie jej odradzają. Już sam rodzaj mieszanki, z której są wykonane opony przemawia za tym, dlaczego nie można jeździć latem na oponach zimowych. W ciepłe, zwłaszcza upalne dni staje się ona zbyt miękka i elastyczna, przez co opony mogą się odkształcać. Deformacje bieżnika wpływają z kolei na pogorszenie przyczepności i stabilności pojazdu, utrudniając precyzyjne kierowanie i dając efekt „pływania” auta.
Ponieważ oba rodzaje opon różnią się konstrukcją bieżnika, opony zimowe mogą gorzej odprowadzać wodę podczas deszczu, co może negatywnie wpłynąć na przyczepność auta. Innym argumentem przemawiającym za zmianą opon na letnie jest szybsze zużywanie się opon zimowych w wysokich temperaturach. Jeśli więc mają zachować dłuższą żywotność i lepszy stan bieżnika, powinno się unikać ich eksploatacji latem.
Bezpieczeństwo jazdy zależy od wielu czynników – dostosowania prędkości do panujących warunków, stylu jazdy, zachowania szczególnej ostrożności, stanu technicznego auta, w tym również ogumienia. Wobec brawury nawet odpowiednio dobrane do pory roku opony mogą okazać się bezradne. Jednak w kontekście zrównoważonej jazdy, odpowiednie opony mają duży wpływ na zachowanie się auta w trudnych warunkach. Aby zadbać o komfort i bezpieczeństwo podróżowania, poza odpowiednim przygotowaniem auta, warto też pomyśleć o ubezpieczeniu assistance, by zyskać wsparcie fachowców w różnych nieprzewidzianych sytuacjach na drodze.
Wypadek zimą na letnich oponach a ubezpieczenie
Zastanawiając się, czym grozi jazda zimą na letnich oponach, warto pamiętać o jeszcze jednej kwestii, związanej z ubezpieczeniem auta. Brak opon zimowych nie wpływa na wypłatę odszkodowania z ubezpieczenia OC. Oznacza to, że jeżeli przykładowo sprawca zdarzenia poruszał się na oponach letnich zimą, fakt ten nie wpłynie na wypłatę odszkodowania dla poszkodowanego.
Inaczej wygląda to w przypadku ustalania odpowiedzialności z tytułu dobrowolnego ubezpieczenia AC. Niedostosowanie ogumienia do pory roku i panujących warunków może zostać wcześniej zawarte w OWU jako wyłączenie odpowiedzialności bądź zostać uznane przez ubezpieczyciela za rażące niedbalstwo i potraktowane jako przyczynienie się do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów. W konsekwencji ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania lub zmniejszyć jego wysokość. Warto to uwzględnić tym bardziej, że prawdopodobieństwo stłuczki lub wypadku zimą na letnich oponach wzrasta.
O ile obowiązek wykupienia ubezpieczenia OC i dbałość o jego ciągłość spoczywa na każdym posiadaczu auta, o tyle ubezpieczenie AC jest w pełni dobrowolne. Przydaje się jednak w wielu sytuacjach – w razie uszkodzenia auta, zniszczenia czy kradzieży. Odpowiednie ubezpieczenie samochodu to nie tylko spełnienie obowiązku nałożonego przez przepisy, jak w przypadku OC, ale też forma zabezpieczenia auta, a tym samym swoich finansów.
Czy za granicą można jeździć na letnich oponach zimą?
Chociaż w Polsce jazda na letnich oponach w zimie mandatem się nie skończy, nie oznacza to, że wyjeżdżając za granicę można liczyć na podobną pobłażliwość przepisów. W wielu europejskich krajach istnieją mniej lub bardziej ścisłe regulacje co do obowiązku stosowania odpowiedniego ogumienia w porze zimowej. W niektórych krajach w konkretnie określonym przedziale czasowym trzeba obowiązkowo wyposażyć auto w opony zimowe, w innych są one obowiązkowe w określonych sytuacjach, gdy na drodze zalega lód, śnieg, błoto pośniegowe.
Ze względu na brak jednolitych przepisów, przed podróżą warto dokładnie zapoznać się z zasadami stosowania opon zimowych nie tylko w kraju docelowym, ale też we wszystkich państwach, przez które przebiega trasa. Niezastosowanie się do przepisów może być bardzo kosztowne ze względu na wysokie mandaty, a w razie wypadku – problemy z uzyskaniem odszkodowania.
